12) هرم رشد فکری 15  

ناسازگاری های پیشرفته

در این مبحث مایلم شما را با مشکلات تربیتی آشنا کنم که نه تنها مسبب ناسازگارهای ساختاری در افراد می شود که منشا انواع سوء استفاده های مختلف شده و به عبارتی امکان انجام شرارت های حرفه ای و بزرگ را در آدمی ایجاد می کند و در این راستا با استناد به مدل فرزند پروری( shafer ) تحلیل هایی را در اختیار شما مخاطب عزیز می گذارم(1)

بر این اساس والدین گروه سوم و چهارم (3 -والدين سرد و متخاصم ( آزاد گذارنده) و 4 - والدين سرد و کنترل کننده ) کودکانی را تحویل جامعه می دهند که امکان ناسازگاری بالا و انجام شرارت و مورد سوء استفاده قرار گرفتن توسط گروه های حرفه ای بطور بسیار چشم گیری در آنها نهفته است.

البته جوامعی که حکومت هایی را انتخاب کرده اند که همواره در تلاشتند تا با " طرح های خوب رفاهی" برای بالا بردن سطح دانش و آگاهی مردم تلاش کرده و این امکان را برای فرزندان والدین گروه سوم و چهارم پدید آورند تا با استفاده از الگوهای مناسب تربیتی خارج از محیط خانه و تحت شرایط ایمن به اصلاح مشکلات خود پرداخته و این چرخه ناسالم تربیتی را قطع کنند، نه تنها موفق به ترمیم این آسیب ها می شوند بلکه با بازپروری و کنترل خشم و خشونت این افراد آنها را در مسیر درست رشد فکری قرار می دهند.

اما عملا در ایران ما چه می گذرد؟

با توجه به شرایط زندگی نامناسب و میزان بالای فقر فرهنگی در قرن گذشته در مقایسه با کشورهای اروپایی که بطور روزافزون از مزایای تکنولوژی های مدرن بهره مند و تراز سطح رفاه و دانش را در دنیا بهم زده بودند، در کنار شیوع و گسترش نگرش های متعصبانه نسبت به دین اسلام به طور تاریخی در بین کشورهای مسلمان منطقه خاورمیانه طیف زیادی از فرزندان ایران زمین در معرض ناسازگاری های نوع سوم و چهارم قرار داشتند و خاستگاه مناسبی را برای کشورهایی چون انگلیس و دیگر قدرت های بزرگ دوران بوجود آورده بودند تا آنها بتوانند با توجه به این نقطه ضعف های بزرگ و بدون لشکر کشی و پرداخت هزینه های نظامی و تلفات انسانی و تنها با نفوذ مستشاران آنها به فکر و اندیشه سران و مدیران کشور و مهم تر از آن آخوندهای سیاسی، از آنها به عنوان عوامل خود در جهت منزوی کردن و ترور شخصیت های دلسوز و وطن پرست به هر نحو ممکن سوء استفاده کرده و با این کار دسترسی بسیار راحتی به منابع و موقعیت استراتژیک ایران داشته باشند که می توان گفت هر چند توانسته اند حاکمانی که بر علیه منافع ایران و مردم آن تلاش کرده اند را روی کار آورند ولی باید اذعان کرد که با همه برنامه ریزی ها و تحریم های سنگینی که " بر علیه مردم " ایران خصوصا بعد از انقلاب 57 وضع و هزینه های کلانی که در این راستا خرج کرده اند، آن هم از منابع بلوکه شده این مردم و با استفاده از طرد شدگان اجتماعی که خودشان مسبب این نوع مهاجرت آنها بوده اند روند رو به رشد آگاهی و فهم مردم و رشد جمعی در ایران زنده ماند تا جایی که تک امپراتوری جا مانده از قرن گذشته یعنی "دولت آمریکا" را به فکر حمایت و گسترش حوزه نفوذ گروه های بسیار متعصب و تندرو در منطقه خاورمیانه انداخت و " رئیس دولت دموکرات آمریکا یعنی آقای بایدن " به محض روی کار آمدن با حمایت فکری برنامه ریزان خود مسبب این اقدامات در صحنه سیاست خارجی خود شد.

_ قطع حمایت ناگهانی و فروپاشی دستوری دولت در افغانستان و کمک به قدرت گرفتن گروه بسیار تندرو طالبان

_ تحریک و کشاندن اختلافات بین اوکراین و روسیه تا رسیدن به مرحله جنگ و درگیری نظامی

_ دامن زدن به اختلاف بین آذربایجان و ارمنستان از راه دور

_ در هم شکستن حاصل تلاش نخبگان و مردم فهیم ایران از نقطه ضعف رفتاری عموم مردم یعنی " قهر کردن و صحنه را با کمترین هزینه به رقیب تندرو واگذار کردن " و دادن امتیاز کامل به رقیب با دنباله روی از طرح ها و برنامه های " افراد و سیاسیون خائنی که حاضرند در مقابل دریافت حمایت و پول " ایران و مردم و منافع آن را بفروشند

_ ایجاد تنش در شرق آسیا با تحریک تایوان و چین و تلاش برای ایجاد جنگ و خون ریزی در این منطقه

و...

------------------------------------------------------------------------------------------

1. سبک های فرزند پروری از دید الگوی شفر
2. شفر (1989) مطالعه توصیفی اولیه و تحلیل عوامل رفتاری مادران و تعامل مادر- کودک را با انجام مصاحبه ها و مشاهده های مستقیم انجام داد.
3. در دیدگاه شفر، رفتار والد در دو محور خودمحتاری- کنترل و خصومت- عشق قرار دارد.
4. رفتار والد در امتداد محور خودمحتاری- کنترل از دادن استقلال نسبتا کامل به کودک تا کنترل تام بر فعالیت های او ادامه دارد.
5. در امتداد محور خصومت- عشق، اعمال والدین از مهرورزی مفرط و رفتار کودک مدار، تا رفتار خصمانه و قطع ارتباط با کودک ادامه دارد.
6. این عوامل اولیه باهم برخورد می کنند و ربع دایره ای را تشکیل می دهند که هریک الگوی منحصر به فردی از رفتار فرزندپروری را توصیف می کند.
7. ربع اول، خودمختاری- عشق، آن دسته از رفتارهای والد است که حس فردیت و استقلال کودک را تصدیق و تسهیل می کند و در عین حال به ابراز محبت و حمایت می پردازد.
8. ربع دوم، کنترل- عشق، دربرگیرنده مجموعه متعارفی از رفتارها و نگرش های تربیتی است این الگو نشان دهنده رفتار انحصار طلبانه والد است. برعکس، کنترل خصمانه و تحریک پذیری خصمانه مشخص کننده مجموعه رفتارهای والد در ربع سوم (کنترل- خصومت) است.
9. شیوه های موجود در ربع چهارم (خودمختاری- خصومت) به صورت طرد، مسامحه گری، بی تفاوتی و کناره گیری نام گذاری شده اند.
10. عدم وجود رابطه که از دور نگه داشتن کودک تا رد خشم گینانه تلاش های او بریا ایجاد تعامل امتداد دارد، ظاهرا معیارهای رفتاری اصلی این ربع دایره را نشان می دهد. همچنین والدینی که هم پذیرا و هم سخت گیرند ممکن است حامی و بخشنده تلقی شوند و والدین طرد کننده و سخت گیر متوقع و منفی باف تلقی شوند. (مک کوبی و مارتین، 2005).
11. شيفر (نقل از ماسن، 1383) از جمله کساني است که در اين زمينه پژوهش هايي انجام داده است. او بر اساس مشاهداتي که از تعامل کودکان يک تا سه ساله با مادرانشان انجام داد، طرح يک طبقه بندي بر اساس دو جنبه رفتار والدين يعني آزادي - کنترل (سهل گيري در مقابل سخت گيري) و سردي - گرمي (پذيرش در مقابل طرد) ارائه نمود. وي نتيجه گرفت که مادران پذيرنده يا طرد کننده مي توانند سخت گير يا آسان گير باشند. اين دو بعد اساسا اشاره به سطوح حمايت عاطفي دارد که والدين در مورد کودکانشان به کار مي برند و نيز اشاره به کنترلي دارد که والدين در مورد کودکان خود اعمال مي کنند. بدين ترتيب بر اساس اين دو بعد، الگوهاي مختلف رفتار والدين شکل مي گيرند.
12. شیفر (1965)، روانشناس آمریکایی از جمله کسانی است که در رابطه با شیوه های فرزندپروری پژوهش های بی شماری را انجام داده است و بر اساس مشاهداتی که از تعامل 1تا 3 ماهه با مادرشان انجام داد الگوی فرزندپروری را بر اساس دو بُعد رفتار والدین یعنی آزادی- کنترل (سهل گیری در مقابل سختگیری) و سردی- گرمی (پذیرش در مقابل طرد) معرفی نمود. بر اساس این طرح عناوین نشان می دهد که والدین از حیث هر دو بُعد در چه وضعیتی ممکن خوانده می شوند.
13. شفر با مطرح کردن ابعاد گرمی/ سردی و آزادی/ کنترل، یک الگوی فرضی در مورد روابط والدین- کودک ارائه داد و آن را به چهار دسته تقسیم می کند .
14. شيفر والدين را با ترکيب دو بعد فوق، به چهار دسته کلي تقسيم کرد:
15. 1 - والدين گرم (با محبت) و آزاد گذارنده:
16. اين والدين معمولا بعنوان والدين نمونه شناخته مي شوند. کودکان آنها داراي استقلال بوده و رفتار هاي اجتماعي مناسبي دارند. محبت وگرمي توام با آزادي موجب مي شود به علت داشتن فضاي مناسب براي برون ريزي و عدم وجود پاسخهاي نامناسب و حالتهاي پرخاشگري از سوي والدين،حالتهاي پرخاشگري در کودکان چنين خانواده هايي مشاهده نگردد. مشخصات کودکان اين والدين عمدتآ داشتن اعتماد به نفس ،احساس خودمختاري ،تمايل به کنترل محيط و گرايش به سمت رفتارهاي دوستانه نسبت به همسالان است (شفر،1993،به نقل از ماسن،1383).
17. این والدین کسانی هستند که معمولاً در ذهن مردم به عنوان پدر و مادر نمونه شناخته می شوند و فرزند این والدین غالباً فعال، اجتماعی و مستقل است. نسبت به دیگران محبت داشته، خصومتی به فرد و اطرافیانش نمی دهد، گاه احتمالاً کمی پرخاشگر و جاه طلب می شوند (بخصوص در منزل) و در واقع این مؤلفه ها در نتیجۀ احساس ایمنی و عدم وجود پاسخ های نامطلوب از سوی والدین و نشانه های عصبانیت و ناکامی دائمی یا درونی نمی باشد .
18. 2- والدين گرم و کنترل کننده (محدود کننده):
19. گاهي محبت والدين محدوديت هايي را نيز به دنبال دارد.اين والدين فرصت کسب تجربه و يادگيري را از کودکان سلب مي کنند. آنها با محبت افراطي موجب گرفتن آزادي لازم از کودک مي شوند.کودکان چنين خانواده هايي معمولا وابستگي بيشتري را نشان مي دهند. اين کودکان در مقايسه با فرزندان والدين با محبت و آزاد گذارنده،خصومت و پرخاشگري بيشتري از خود نشان مي دهند ودر روابط با همسالان خود مسلط نيستند. شفر معتقد است محدوديت اعمال شده از سوي والدين در سه سال اول زندگي نسبت به بعد از آن تاثير عميق تري بر رفتار کودک خواهد گذاشت (شفر،1993،به نقل از ماسن،1383).
20. گاه والدین در ضمن نشان دادن محبت، محدود کننده نیز هستند. فرزندانی که زیر نفوذ این والدین رشد می کنند، معمولاً حالت اتکای بیشتر، صمیمیت زیادتری در مقایسه با فرزندان والدین با محبت و آزادگذارنده نشان می دهند. در روابط خود با همسالان قدرت طلبی ندارند، ضمناً زمان محدودیت نیز اهمیت دارد. محدودیت اولیۀ ایمنی زمانی که طفل کمتر از سه سال دارد تأثیر زیادتری در رفتار او در دوران کودکی و نوجوانی نسبت به محرومیت بعدی (پس از 3 سال) خواهد داشت. محدودیت در سنین بالاتر خصومت بیشتری در طفل بوجود می آورد. در یک پژوهش ملاحظه شده، محدودیت های مادر روی کودکان پسر میان سنین 6 تا 10 سال ایجاد مؤلفه های اتکایی و رفتار پرخاشگرانه شدید نسبت به مادر نمود.
21. 3 -والدين سرد و متخاصم ( آزاد گذارنده):
22. تفاوت کودکان اين گروه با گروه قبلي در اين است که همراه شدن عامل خصومت با عامل آزادي موجب ايجاد رفتارهاي پرخاشگرانه به شديدترين حالت در اين کودکان مي شود. تحقيقات نشان داده که والدين کودکان بزهکار اين الگوي تربيتي را در مورد فرزندانشان اعمال مي کنند(شفر،1993،به نقل از ماسن،1383).
23. عامل خصومت زمانی که با عامل آزاد گذارندگی همراه شود رفتار پرخاشگرانه و نظارت نشده به شدیدترین وجهی در کودک ظاهر می کند (یارمحمدیان و همکاران، 1388).
24. 4 - والدين سرد و کنترل کننده:
25. رفتارهاي خصومت آميز اين والدين که بيشتر بر اصل تنبيه استوار است به همراه سخت گيري و محدوديت شديدي که نسبت به فرزندانشان اعمال مي کنند، موجب ايجاد احساس خصومت شديد در فرزندان آنها مي شود. از سويي عدم اجازه به کودک در ظاهر ساختن اين احساس خصومت ،کودکان را عصباني بار مي آورد. تمايل به خودکشي و خود آزاري در سنين بزرگسالي در اين کودکان قابل مشاهده است. اين کودکان معمولا در روابط اجتماعي ناموفق اند. گوشه گيري ،خجالت و عدم اعتماد به نفس در اين کودکان به وفور يافت مي شود(شفر ،1993،به نقل از ماسن ،1383).
26. این نوع والدین احساس خصمانۀ شدید در فرزندان خودشان بوجود می آورند، ولی بطور خودآگاه، خصومت را درک می کنند. والدین متخاصم و محدود کننده مؤلفه های عصبی در فرزندانشان بوجود می آورند. این اطفال دارای تمایلات خودکشی بوده و می کوشند خودشان را آزار دهند و در رابطۀ اجتماعی خجول و گوشه گیر هستند. منبع http://jafarhashemlou.blogfa.com/post/89